Derin uzayın gizemleri hakkında sürekli yeni şeyler öğreniyoruz. Nisan 2019’da bir kara deliğin ilk fotoğrafını gördük ve Şubat 2021’de Perseverance gezicisinin Mars’a inişini izledik.
Bu inanılmaz mühendislik başarıları, kozmosumuz hakkında bilgi edinme potansiyelimizi genişletmiş olsa da, hala keşfedilecek çok fazla dış alan var. Neyse ki, en yakın gezegen komşularımız hakkında eğlenceli gerçekler de dahil olmak üzere, gizemli, uçsuz bucaksız tepeler hakkında bazı şeyler biliyoruz..
Bunlar, Samanyolu’ndaki bilmeniz gereken en vahşi dokuz gezegen.
Çekişme: Barnard’ın Yıldızı
Barnard’ın Yıldızı sahip olduğu gezegenlerden çok sahip olmadığı gezegenlerle ünlüdür. İzninizle açıklayayım.
Bize en yakın dördüncü yıldız olan yıldız, 1960’lı yıllardan beri gezegenleri olup olmadığı konusunda astronomi çevrelerinde hararetli bir tartışma konusu oldu. Mevcut cevap hayır. Ama en az 10 yıl boyunca, Peter van de Kamp’ın 1963’te yaptığı resmi açıklamanın ardından, birçok kişi cevabın kocaman bir evet olduğuna ve Barnard’s Star’ın yörüngesinde iki gaz devinin olduğuna inandı.
Van de Kamp iddialarından asla vazgeçmedi, ancak Hubble gözlemleri 1990’ların sonlarında bunların imkansız olduğunu gösterdi.
Ama şu var ki: Hubble, Barnard’ın Yıldızının gezegenleri olabileceğini dışlamadı . O ekarte büyük antik güneşten belli mesafelerde gezegenler. Kayalık bir dünyanın, hatta Neptün büyüklüğünde bir buz devinin orada olabileceği söz konusu bile değil.
Gelecekteki ötegezegen anketleri, soruyu bir kez ve herkes için cevaplayabilir … veya sadece daha fazla tartışmaya yol açabilir.
İlk: PSR B1257+12 A
20 yıldır güneş benzeri yıldızların etrafında gezegenler keşfettik. Ama güneş sistemimizin dışındaki gezegenleri biraz daha uzun süredir biliyoruz … onlar bizim tasavvur ettiğimiz herhangi bir güneş sisteminden kökten farklıydı. Örneğin, bir süpernova kalıntısının etrafında.
Keşfedilen ilk ötegezegen, en az kütleli olma rekorunu hala elinde tutuyor. PSR B1257+12 A, bir pulsarın zorlu ortamının yörüngesinde dönen aydan biraz daha büyüktür. Sistemdeki gezegenler, 1992 yılında kendi yıldızlarına verdikleri römorkör tarafından keşfedildi.
Pulsarlar, bazen “evrendeki en doğru saatler” olarak adlandırılan kozmik zaman tutucular olarak bilinir . Ancak bir şey PSR B1257+12’nin ritmini birazcık azaltıyordu. Söz konusu suçluların bu gezegenle birlikte iki gezegen olduğu belirlendi. Üçüncüsü daha sonra bulundu ve üçüncüsü için iddialar yapıldı ve ardından geri çekildi.
Yıldız Gibi – Bir Güneşin Etrafında Dönen Gezegen: 51 Pegasi b
51 Pegasi b, keşfedilen ilk gezegen olmasa da, güneş benzeri bir yıldızın etrafında doğrulanan ilk gezegendi. Öyle olsa bile, bildiğimiz hiçbir gezegene benzemiyordu. Bu dev dünya, yıldızının yörüngesini birkaç günde bir hızla tamamlar. Birçok “sıcak Jüpiter”in, yani Merkür’ünkinden bile daha dar yörüngelerdeki gaz devlerinin keşfini başlattı.
2015 yılında 51 Pegasi b’nin atmosferi, bir başka ilk olarak görünür spektrumda karakterize edildi. 51 Pegasi b’nin ana yıldızının önünden geçerken sadece siluetini gözlemlemek yerine, yaydığı görünür ışığa bakarak gezegenin gerçek kütlesi veya yörüngesel eğimi gibi şeyleri inceleyebiliriz.
Bu, kendi güneş sistemimizdeki gezegenlerin çoğu hakkında bildiğimiz kadarıyla küçük patatesler gibi görünebilir, ancak 50 ışıkyılı uzaklıktaki bir ötegezegenden söz ettiğinizde, bu değerli ve taze bir bilgidir.
En Eski: PSR B1620-26b
PSR B1620-26b adı, diğer birçok ötegezegen gibi, dilden pek dökülmez. Ancak bu bilinen en eski gezegendir ve yaklaşık 12.7 milyar yaşındadır. Bu, evrenin kendisinden biraz daha genç.
Antik gezegen, kendisi de başka bir süpernova kalıntısı olan hem bir pulsarın hem de ultra yoğun bir beyaz cücenin yörüngesinde dönüyor. Gaz devi bu yoğun dans partnerlerinin yerçekimi merkezinin etrafında dönerken iki yıldız birbirinin yörüngesinde dönüyor.
Kayalık: Gliese 876d
Sadece 15 ışık yılı uzaklıkta. Kayalık olacak kadar küçük, ama Dünya’dan çok çok daha büyük. Ancak henüz çantalarınızı toplamayın: Gliese 876d cehennem gibi bir dünya.
Günü, bir Dünya gününden bir gölge daha kısadır, ancak yörüngesi, Merkür’ün güneşten uzaklığının sadece bir kısmıdır. Sıcak, sıcak, sıcak . Ancak 2005 yılında gezegenin keşfi, güneş sistemimizin ötesinde kayalık dünyalar olduğunu göstermesi açısından önemlidir.
Goldilocks Bölgesi: Gliese 581
Dört nispeten küçük gezegen, Gliese-581’in yörüngesinde. Bunlardan ikisi yaşanabilir olabilir. Gliese-581c, yaşanabilir bölgenin iç kenarında yer alıyor ve Venüs’e benzer bir kadere maruz kalmış olabilir, zararlı ve sert bir hal aldı. Diğeri, Gliese-581d, dış kenarda. Çift , yıldızlarının “Goldilocks bölgesi” nde bulunan ilk ilan edilen ötegezegenlerdi.
“Gaz Cücesi”: Kepler-11f
Daha küçük ötegezegenleri sınıflandırmakla ilgili bir sorun var: Boşlukta Dünya’dan daha büyük ama Neptün’den daha küçük bir dizi gezegen gördük. Ama burada bizim güneş sistemimizde böyle bir şey yok. Bu, bu dünyaların nasıl olabileceğini tahmin etmeyi zorlaştırıyor. Hangi boyutta bir şeyin Dünya veya Mars gibi kayalık bir gezegen olma olasılığı daha yüksektir? Hangi boyutta Uranüs ve Neptün gibi buz devlerine daha çok benziyorlar?
Onaylanmış bir mini Neptün olan Kepler-11f ile neredeyse hiç tartışma yok. Yoğunluğu, yalnızca küçük bir kayalık çekirdeğe sahip Satürn benzeri bir atmosfere işaret ediyor. Ev güneş sistemimizde görülmeyen bir “gaz cüceleri” sınıfı yarattı.
Dünya-Benzeri: Kepler-452b
Kepler-452b, neredeyse kesinlikle şimdiye kadar bulunan en Dünya benzeri gezegendir. Yıldızı güneş büyüklüğünde, yılı bizimkinden sadece bir gölge daha uzun ve gezegenimizden biraz daha büyük, ama kesinlikle yıldızın yaşanabilir bölgesinde.
Sadece birkaç sorun var: 1000 ışıkyılı uzaklıkta, bu yüzden oraya asla varamayacağız. Ve Dünya’dan 1,5 milyar yıl daha yaşlı, yani ev sahibi yıldızı, gezegeni şu anda yaşanmaz hale getirecek kadar büyümüş olabilir. Uzun zaman önce olsa da, bu bizim ikizimiz olabilirdi.
Aslında Gördüklerimiz: 1RXS J160929.1−210524
1RXS J160929.1−210524’ün çok önemli bir kaydı var: doğrudan görüntülenen ilk ötegezegen. Yani burada gördüğünüz resim, bir sanatçının fikri ya da gezegen yıldızının önünden geçerken ışıktaki düşüşü gösteren bir grafik değildir. Bu, gezegenin gerçek bir görüntüsüdür.
Çoğu ötegezegen, radyal hız gibi dolaylı olarak veya bir gezegenin yüzeyinde ışıkta neredeyse algılanamayan düşüşleri arayan transit algılama gibi yöntemlerle tespit edilmelidir. Çoğu durumda James Webb Uzay Teleskobu ve dev yer tabanlı operasyonlar çevrimiçi olana kadar mevcut olmayacak bir şey olan teleskopla gezegenleri bulmak inanılmaz optikler gerektirecektir. Ancak doğru görüntüleyicilerle daha genç, daha sıcak gezegenler tespit edilebilir. 1RXS J160929.1−210524’e olan da buydu.
Jüpiter’den daha büyük ve nispeten genç, çünkü doğrudan ilk etapta tespit edilebiliyor. O tarihe kadar yalnızca bir başka yörünge nesnesi doğrudan görüntülenmişti -muhtemelen bir kahverengi cüce- bu yüzden onları keşfettiğimiz onca yıl boyunca ilk kez bir gezegen gördük. Resim 2008’de yayınlandı.
(Bu makale popularmechanics.com’da John Wenz tarafından hazırlanmıştır.)
İlk yorum yapan siz olun