Çoğunlukla “Kızıl Gezegen” olarak anılan Mars, kızıl rengi ve gizemleriyle uzun zamandır insanlığın hayal gücünü meşgul ediyor. Mars’taki eski yaşamın izlerine yönelik bu arayış, modern bilim ve uzay araştırmalarında önemli bir itici güç olmuştur. Kendi güneş sistemimizde yaşanabilir başka bir gezegenin var olma ihtimali, on yılı aşkın süredir çığır açan görevlere yol açtı. Bilim adamlarının bu noktaya kadar elde ettiği sonuçlar, uzun zamandır hayal ettiğimizden oldukça farklı bir Mars’ı ortaya koyuyor.
Cansız Gezegen
Mars’ın son derece sert ve yaşanması zor ortamı, ona “ölü gezegen” unvanını kazandırdı. Bununla birlikte, bu gezegenin neden bu kadar cansız ve yaşanabilir olarak görüldüğünü merak ediyor insan? Mars’a “ölü gezegen” denmesinin birçok nedeni var. Bunun en önemli nedenlerinden biri atmosferin olmayışıdır. Mars’ın atmosferi Dünya’dan neredeyse 100 kat daha incedir.
Yeterli oksijen, nitrojen ve diğer gerekli gazların bulunmaması havayı oldukça ince hale getirdiğinden kozmik ışınların yüzeye serbestçe nüfuz etmesine neden oluyor.
İlginizi çekecek bir yazı: Mars hakkında 10 gerçek
Sürekli olarak zararlı güneş ve uzay radyasyonuna maruz kalan bu gezegende yaşamın sürdürülebileceğini hayal etmek mümkün değil. Üstelik güçlü bir sera etkisinin olmaması, aşırı sıcaklık dalgalanmalarına katkıda bulunuyor ve bu da gezegeni yaşamı desteklemeye uygun hale getirmiyor. Ancak bilim adamları ve mühendisler bu gezegeni yaşanabilir hale getirme sorunu üzerinde yoğun bir şekilde çalıştıkları için umut var gibi görünüyor.
Su Kıtlığı
Astrobiyologlar, Mars’ın bir zamanlar tıpkı Dünya gibi geniş okyanuslara ve nehirlere sahip olduğunu ancak artık kuru ve çorak bir toprak olduğunu doğruladılar. Gezegende kalan az miktardaki su çoğunlukla kutup buzullarında ve yeraltında buz şeklindedir. NASA yakın zamanda, NASA’nın MRO’sundan elde edilen bulgulara dayanarak Mars yüzeyinin altında sıvı suyun aktığını doğruladı.
Gezegenin yüzeyini gözlemlemek için bir spektrometre kullanıldı. Birçok yerde tuz izleri görüldü, ancak bu tuzlar hidratlanmış tuzlar değildi; bunun yerine hidratlı minerallerdi.
Bu hidratlı minerallere perkloratlar adı veriliyor ve bu tür minerallerin, sıvıların soğuk sıcaklıklarda bile durumlarını değiştirmesini önlediği görülüyor. Mars’ın toprağında ve tozunda bulundular ve suda oldukça çözünürler.
Manyetik Alanın Yokluğu ve Sonuçları
Mars küresel bir manyetik alandan yoksundur ve bu koruyucu kalkanın yokluğu, gezegenin yüzeyinin yoğun radyasyona bu kadar sık çarpmasının nedenlerinden biridir. Bir gezegenin manyetik alanı, dış çekirdeğindeki erimiş demir ve nikelin hareketiyle üretilir.
Çekirdek, elektrik akımları üreten bir dinamo (çekirdekteki erimiş metalin hareketi) gibi davranır ve bu da daha sonra manyetik bir alan oluşturur. Bu olay Mars’ta çekirdek soğuyana kadar bir süre meydana geldi ve sonunda manyetik alanın durmasıyla sonuçlandı.
Dinamo nedeniyle Dünya’nın çekirdeği aktif kalırken, Mars’ın çekirdeği konveksiyon akışını sürdürme yeteneğini kaybetti. Bu kanıtlanmamış olmasına rağmen, bilim adamlarının çoğunluğu tarafından doğru olduğuna inanılan popüler bir hipotezdir.
Tektonik aktivite aynı zamanda manyetik alanın üretilmesinde veya sürdürülmesinde de rol oynayabilir . Dünya’da tektonik plakaların hareketi sürtünme ve stres yaratarak çekirdekteki erimiş malzemelerin dolaşımına yol açarak manyetik alanın korunmasına yardımcı olur. Ancak Mars, Dünya ile karşılaştırıldığında önemli tektonik aktiviteden yoksundur. Aynı düzeyde plaka hareketi ve ilgili jeolojik süreçler olmadan, Mars’ta manyetik bir dinamoyu çalıştırmak için daha az enerji mevcut olacaktır.
Burada dikkat edilmesi gereken önemli bir nokta, Mars’ın küresel bir manyetik alanı olmasa da yüzeyinde lokalize manyetik bölgelere sahip olmasıdır. Bu bölgelere aynı zamanda manyetik anormallikler de denir ve gezegenin eski manyetik tarihinin kalıntılarıdır. Bilim insanları, gezegenin yıllar içindeki evrimi hakkında da bilgi verirken, bu anormallikleri anlamak için de çaba sarf etmeye devam ediyor.
Mars’ı Nasıl Yaşanabilir Bir Gezegene Dönüştürebiliriz?
Bu gezegenin çevresini yaşanabilir bir bölgeye dönüştürmek için önerilen olasılıklardan biri, çevreyi değiştirme süreci olan dünyalaştırmadır. Mars yüzeyinde organik madde olduğuna dair kesin kanıtlar bulunduğundan, Mars’ın bir zamanlar organik moleküller olarak bilinen karbon bazlı bileşikler içerdiği doğrulandı. Atmosferde bulunan gazları, molekülleri ve organik maddeleri kullanarak, gezegene konuşlanmış Rover‘ları kullanan birçok kişi, gezegenin atmosferini kalınlaştırmayı ve potansiyel olarak buzu eriterek suyun serbest kalmasını önerdi.
Okumak isteyeceğiniz yazılar:
Mars’ta neden çok az su var
Mars’ta yeraltı gölü bulundu
Yaşanabilir bir gezegen nasıl olmalı?
Özet
“Ölü gezegen” etiketinin doğruluğu uzun bir süre değişmeyecek, ancak Mars, cansızlığına rağmen araştırma, keşif ve potansiyel uzay turizmi için önemli bir destinasyon olmaya devam edecek. Yaşamın kökenini ve dünya dışı yaşam alanlarının olanaklarını anlamamıza yardımcı olacak büyük önem taşıyan bilimsel bilgileri barındırıyor. Mars’ın sırlarını açığa çıkarma arayışı devam ediyor ve teknoloji ilerledikçe bu esrarengiz komşunun gelecekte bize ne gibi sürprizler sunacağını kim bilebilir?
Kaynaklar:
İlk yorum yapan siz olun